αμιαντοτσιμέντο

Μείγμα τσιμέντου και αμιάντου, που απονέμεται με μεγάλη πίεση σε διαδοχικά επάλληλα στρώματα πολύ μικρού πάχους, ώσπου να σχηματιστούν επίπεδες ή κυματοειδείς πλάκες, σωλήνες, στοιχεία σύνδεσης (ρακόρ) κλπ. Στο εμπόριο, το α. κυκλοφορεί με διάφορες ονομασίες, που προέρχονται από τις επωνυμίες των εργοστασίων κατασκευής του. Θα περιγράψουμε παρακάτω, σε γενικές γραμμές, τη διαδικασία κατασκευής από α. σωλήνων ύδρευσης ή απαγωγής αερίων υπό πίεση. O αμίαντος, το τσιμέντο και το νερό τοποθετούνται σε συγκεκριμένες αναλογίες μέσα σε ειδικές δεξαμενές και ανακατεύονονται προσεκτικά με μηχανικά συστήματα. Το μείγμα διοχετεύεται έπειτα με τη μορφή λεπτού στρώματος σε ιμάντα από κετσέ, πάνω στον οποίο γίνεται και το στέγνωμά του, και μεταφέρεται σε έναν αντίθετα περιστρεφόμενο κύλινδρο (Μάντρελ), όπου συμπιέζεται ανάμεσα σε αυτόν και στο τύμπανο παρέκκλισης του ιμάντα· έτσι σχηματίζεται ο σωλήνας. Αμέσως μετά, μόλις τυλιχτεί στον κύλινδρο, το μείγμα τοποθετείται σε ειδικό κλίβανο, όπου η θερμοκρασία και η υγρασία ελέγχονται προσεκτικά, ώστε το δέσιμο του τσιμέντου να γίνει με τις ευνοϊκότερες δυνατές συνθήκες. Ο σωλήνας γίνεται έτσι, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, όσο ανθεκτικός και εύχρηστος χρειάζεται. Μόλις βγει από τον κλίβανο υποβάλλεται σε μια σειρά ελέγχους, μετρήσεις διαμέτρου και διορθώσεις, ιδιαίτερα στα άκρα του, ώστε να ανταποκρίνεται απόλυτα στη χρήση για την οποία προορίζεται. Οι σωλήνες αυτοί συνδέονται με συνδέσμους από α., που αποτελούνται από μικρούς κυλίνδρους, μήκους 20 εκ., για κανονικές πιέσεις. Οι κύλινδροι αυτοί είναι κομμάτια σωλήνων με κατάλληλες διαμέτρους και πάχη. Οι κυλινδρικοί σύνδεσμοι κόβονται στο απαιτούμενο μήκος, λειαίνονται εσωτερικά με ειδικά μηχανήματα και εμπλουτίζονται με αυλακώσεις για την εφαρμογή των ελαστικών δακτυλίων στεγανότητας. Η σύνδεση των σωλήνων α. είναι πολύ απλή: οι κεφαλές των δύο σωλήνων που πρέπει να συνενωθούν και η εσωτερική επιφάνεια των κυλινδρικών συνδέσμων επαλείφονται με μίνιο και οι σωλήνες πιέζονται να μπουν στους συνδέσμους. Το μίνιο χρησιμοποιείται για να περιοριστεί στο ελάχιστο η αντίσταση της τριβής και για να εμποδίσει, με ένα λεπτό αλλά ανθεκτικό στρώμα, ενδεχόμενη διαρροή από μικρές ανωμαλίες που είχαν ενδεχομένως μείνει στην επιφάνεια του σωλήνα και του κυλινδρικού συνδέσμου στα σημεία σύνδεσης. Εκτεταμένη χρήση του α. ως δομικού υλικού έγινε σε πολλά κτίρια μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ, ιδιαίτερα σε ουρανοξύστες. Από τη δεκαετία του 1960, όμως, επισημάνθηκαν οι βλάβες που προκαλούσε η έκθεση του ανθρώπου στον α. Μια σειρά από ασθένειες, με κυριότερη τον καρκίνο του πνεύμονα, συνδέθηκαν με την έκθεση και τη συνεχή διαβίωση σε κτίρια από α. Την επόμενη δεκαετία κατατέθηκαν αναρίθμητες μηνύσεις στα ομοσπονδιακά δικαστήρια των ΗΠΑ, ενώ οι συνολικές αποζημιώσεις που ζητήθηκαν έφτασαν στο αστρονομικό ποσό των 200 δισ. δολ. ΗΠΑ (εναντίον των κατασκευαστικών ομίλων των κτιρίων). Πολλές ασφαλιστικές εταιρείες βρέθηκαν σε αδιέξοδο και τελικά μία από τις λύσεις ήταν η καταστροφή των επίμαχων κτιρίων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ψηφίστηκε στις ΗΠΑ νομοθεσία για την απαγόρευση παραγωγής και εισαγωγής α., ενώ είχε ήδη σταματήσει η χρήση του α. ως δομικού υλικού. Ανάλογη νομοθεσία υιοθέτησε και η Ευρωπαϊκή Ένωση τη δεκαετία του 1990. Η χρήση του αμιαντοτσιμέντου έχει εγκαταληφθεί πλέον στις περισσότερες χώρες, λόγω των σημαντικών βλαβών στην υγεία του ανθρώπου.

* * *

το τεχνολ.

σύνθετο ανόργανο υλικό, που αποτελείται από τσιμέντο ενισχυμένο με ειδικά διαλεγμένες και επεξεργασμένες ίνες αμιάντου.

[ΕΤΥΜΟΛ. Απόδοση στα Ελληνικά ξεν. όρου, πρβλ. γαλλ. amiante-ciment < amiante (πρβλ. αμίαντος) + ciment (πρβλ. τσιμέντο)].